Miejska Biblioteka Publiczna im. Adama Asnyka w Kaliszu - Festiwal Literacki im. Teodora Tripplina już za nami

I edycja Festiwalu Literackiego im. Teodora Tripplina, jesień 2024

Trzy wydarzenia poprzedzające festiwalowy weekend skierowane były do dzieci i młodzieży, a ich podstawowymi założeniami były rozwijanie twórczych talentów i umiejętności, a jednocześnie zapoznanie uczestniczek i uczestników z postacią i biografią patrona festiwalu.

1. Na początek odbyły się dwudniowe warsztaty z tworzenia komiksu, w których udział wzięła młodzież z Liceum Plastyczne w Kaliszu. Grafik Jakub Babczyński i autor scenariuszy Tomasz Kontny zapoznali młodych ludzi z podstawami sztuki tworzenia komiksu, a także z historią tego gatunku i z listą najciekawszych polskich i zagranicznych komiksów ostatnich lat. Po intensywnych zajęciach teoretycznych i praktycznych uczestnicy stworzyli swoje komiksy, które zaprezentowaliśmy w formie wystawy czasowej przy Bibliotece Głównej. Wernisaż odbył się 10 października, ale prace wciąż jeszcze można podziwiać!

2. Następnym wydarzeniem był współorganizowany wraz z Młodzieżowym Domem Kultury w Kaliszu konkurs na ilustrację pod nazwą „Podróż po księżycu odbyta” (hasło konkursu odnosi się do tytułu jednej z najpopularniejszych książek patrona festiwalu!). Na konkurs nadeszło aż 185 prac autorstwa uczennic i uczniów szkół podstawowych i placówek oświatowych z udziałem osób niepełnosprawnych. Jury przyznało 3 równorzędne główne nagrody 7 równorzędnych wyróżnień, które wręczyliśmy 10 października podczas uroczystego rozpoczęcia weekendu festiwalowego. Nagrodzone prace zostały zaprezentowane publiczności podczas gali, natomiast w Filii nr 1 można obejrzeć wystawę wszystkich prac konkursowych!

3. Kolejne zajęcia, tym razem warsztaty z kreatywnego pisania, w których udział wzięła młodzież z IV LO im. Ignacego Paderewskiego w Kaliszu. Pod okiem Justyny Bargielskiej, jednej z najciekawszych poetek współczesnych, młodzi ludzie pracowali nad tekstami w wybranych przez siebie gatunkach. Justyna Bargielska przeprowadziła z grupą wiele ćwiczeń, zadań i wprawek rozwijających kreatywność, wyobraźnię i warsztat pisarski.

4. 10 października odbył się pierwszy wieczór festiwalowy, rozpoczęty wernisażem wystawy komiksu i rozstrzygnięciem konkursu na ilustrację, a jego główną częścią był wykład Joanny Mikołajczuk, która kilka lat temu zajęła się w czasie studiów doktoranckich twórczością Teodora Tripplina. Jej prelekcja, urozmaicona prezentacją multimedialną, dotyczyła najważniejszych wydarzeń z życia Tripplina oraz najistotniejszych cech twórczości prekursora polskiej literatury fantastycznonaukowej oraz podróżniczej. Fascynująca biografia pisarza, lekarza, podróżnika i powstańca zaczyna się w Kaliszu, gdzie Tripplin rodzi się w 1812 roku, uczęszcza do szkół, wstępuje do Korpusu Kadetów. Z wykładu można było dowiedzieć się mnóstwa faktów, ciekawostek i anegdot z życia patrona, ale przede wszystkim: jak bogata i urozmaicona była jego twórczość, jak absolutnie pionierskie były jego utwory fantastyczno-naukowe (wyprzedzał Juliusza Verne!), a także, że pisał więcej – i zarabiał lepiej – niż sam Kraszewski! Mikołajczuk starała się znaleźć odpowiedź na pytanie, dlaczego tak ciekawy pisarz, tak popularny w swoich czasach, został dziś zupełnie zapomniany.

11 października festiwalowa podróż śladami Tripplina rozpoczęła się w Hiszpanii, a zakończyła w krajach zimnej północy (patron festiwalu spędził wiele lat życia w podróży, które opisał w kilku tomach reportaży!). A konkretnie:

5. Pierwsza rozmowa – z reportażystką Katarzyną Kobylarczyk, która w swojej twórczości skupia się głównie na Hiszpanii – dotyczyła przede wszystkim dwóch książek: „Pył z landrynek. Hiszpańskie fiesty”, czyli reportaż z trzech lat życia i podróży autorki po Hiszpanii śladem słynnych iberyjskich fiest, oraz „Ciałko. Hiszpania kradnie swoje dzieci”, dramatyczna opowieść o najbardziej wstrząsającym rozdziale najnowszej historii Hiszpanii, czyli o „bebes robados” (ukradzionych dzieciach), ofiarach procederu z lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX wieku, w który zamieszane były instytucje państwowe i kościelne, a który polegał sprzedaży nowonarodzonych, bezprawnie odbieranych matkom, dzieci.

6. Drugie wydarzenie wieczoru to rozmowa z Iloną Wiśniewską, – autorką reportaży o Skandynawii, o życiu mieszkańców zimnej północy, przede wszystkim Norwegii i Grenlandii – w której udało się poruszyć wiele wątków zawartych w czterech reporterskich książkach: „Białe”, „Hen”, „Lud” i „Migot”. Tematy rozmowy, zilustrowanej niezwykłymi fotografiami Wiśniewskiej, przechodziły np. od warunków klimatycznych i pobytu w Polskiej Stacji Polarnej w Hornsundzie, przez spotkania z białymi niedźwiedziami i pracę wolontariacką w najstarszym w Grenlandii domu dziecka, po przyjaźnie, jakie autorka zawarła mieszkając od lat w Norwegii, i próbę spojrzenia oczami Inughuitów na katastrofę klimatyczną.

7. Sobota, 12 października, trzeci dzień weekendu festiwalowego, rozpoczęła się od spotkania z laureatem Literackiej Nagrody Nike, Radkiem Rakiem. Autor serii „Agla” podzielił się ze słuchaczami tym, jak pracuje, w jaki sposób powstają jego powieści i opowiadania. Dowiedzieliśmy się o najważniejszych różnicach pojawiających się przy pisaniu powieści jednotomowych oraz serii składających się z kilku tomów.

Radek Rak opowiedział o tym, jak wpadł na pomysł napisania trylogii „Agla”, skąd wziął pomysł na głównych bohaterów całej serii i jaki wpływ na przebieg akcji mieli czytelnicy.

Na koniec pisarz opowiedział o innych dziedzinach swoje twórczości, czyli o pisaniu libretta do opery powstałej na bazie „Baśni o wężowym sercu” oraz o grze książkowej „Dunder albo kot z zaświatu”.

8. Kolejne spotkanie odbyło się online – była to rozmowa z Tomaszem Stawiszyńskim, filozofem i popularyzatorem filozofii, autorem kilku książek. Stawiszyński mówił o problemach, z którymi jego zdaniem świat musi się zmierzyć w najbliższym czasie. W rozmowie transmitowanej na żywo w Bibliotece Głównej autor takich książek, jak „Potyczki z Freudem”, „Ucieczka od bezradności” czy „Reguły na czas chaosu”, zapowiedział też, co znajdzie się w jego najnowszej publikacji, czyli „Powrót fatum”. Rozmowę zakończyła próba odpowiedzi na pytanie, skąd w naszych czasach brać nadzieje na lepsze jutro.

9. Ostatnim wydarzeniem była rozmowa z historyczką sztuki, biografistką znakomitych artystek, Małgorzatą Czyńską. Dowiedzieliśmy się, jak pisarka pracuje nad swoimi książkami, szczególnie nad biografiami osób, o których – jak o Teodorze Tripplinie – nie ma prawie informacji, a których dorobek artystyczny jest niemal całkowicie zapomniany.

Czyńska podzieliła się też z publicznością swoimi doświadczeniami z pracy nad wywiadami-rzekami z Edwardem Dwurnikiem oraz Leonem Tarasewiczem.

10. W poniedziałek 21 października odbyło się ostatnie wydarzenie I Festiwalu Literackiego im. Teodora Tripplina: spotkanie z Filipem Springerem. Reportażysta, fotoreporter, felietonista, publicysta, komentator życia miejskiego, autor kilku książek opowiadał o swojej najnowszej, reportersko-eseistycznej publikacji, pt. „Szara godzina. Czas na nową architekturę”. Tematem tej książki i zarazem spotkania były pytania, jak w obliczu już dziejącej się katastrofy ekologicznej powinny zmieniać się architektura i urbanistyka, jaką przyszłość projektują dla nas współcześni architekci oraz czemu i komu służy architektura.

Rozmowa dotyczyła wielu wątków związanych z relacją budownictwa ze środowiskiem, wpływu architektury na ekosystem (budownictwo odpowiada za blisko 40 % emisji dwutlenku węgla do atmosfery!), szukania pomysłów dobrych rozwiązań, konieczności poważnych i odważnych zmian.

Wszystkie spotkania autorskie odbyły się w Bibliotece Głównej, rozmowy prowadzili Izabela Fietkiewicz-Paszek i Michał Hynas, a o wizualną stronę festiwalu dbali Arkadiusz Błaszczyk (projekty graficzne), Gabriela Jaśkiewicz (social-media).

Festiwal Literacki im. Teodora Tripplina to projekt Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Adama Asnyka w Kaliszu powstały w ramach programu „Promocja czytelnictwa 2024”, dofinansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury oraz środków Miasta Kalisz w ramach mecenatu nad kulturą.